Ναυτιλιακή Χρηματοδότηση: ένα απαραίτητο εργαλείο για τη βιωσιμότητα της ναυτιλίας της ΕΕ

Η ανταγωνιστικότητα, η οικονομική ασφάλεια και η αυτονομία της ΕΕ έχουν ως προϋπόθεση μια βιώσιμη και ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο ευρωπαϊκή ναυτιλία. Η πρόσβαση σε επαρκή και οικονομικά προσιτή ναυτιλιακή χρηματοδότηση αποτελεί προϋπόθεση για αυτό. Με δεδομένη τη μεγάλη μείωση της ναυτιλιακής χρηματοδότησης από τις εμπορικές τράπεζες στην ΕΕ, ιδίως μετά το 2008, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα πρέπει να επιδιώξουν τη δημιουργία ενός βιώσιμου συνολικά χρηματοοικονομικού θεσμικού πλαισίου. Απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι η αύξηση της χρηματοδότησης από εμπορικές τράπεζες στις ναυτιλιακές εταιρείες που στηρίζονται σε αυτή τη μορφή δανεισμού, καθώς και η εισαγωγή συμπληρωματικών χρηματοδοτικών εργαλείων μέσω των κεφαλαιαγορών και εναλλακτικών, κατάλληλων για τη ναυτιλία χρηματοοικονομικών μέσων.

Η απαλλαγή του κλάδου από τον άνθρακα συνεπάγεται υψηλό κόστος μετάβασης και αβεβαιότητα σχετικά με τη διαθεσιμότητα εναλλακτικών καυσίμων. Οι υφιστάμενες εκτιμήσεις δείχνουν ότι θα απαιτούνται επιπλέον 8-28 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο για την απανθρακοποίηση των πλοίων έως το 2050¹³. Επίσης, περισσότερες επενδύσεις, με το ύψος τους να κυμαίνεται από 28 έως 90 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, θα χρειαστούν για την ανάπτυξη υποδομών για καύσιμα πλήρως μηδενικών εκπομπών έως το 2050.

Η πρόσβαση σε ανταγωνιστική ναυτιλιακή χρηματοδότηση αλλά και σε δημόσιους πόρους θα είναι ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή μετάβαση του ναυτιλιακού τομέα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η δέσμευση 20 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπών στην ΕΕ για έργα που υποστηρίζουν την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας είναι ένα μικρό, αλλά θετικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ, το οποίο θα διαχειρίζεται αυτά τα κονδύλια, πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε κατάλληλα έργα που θα διασφαλίζουν κατά κύριο λόγο την παραγωγή και την ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίμων σε ανταγωνιστικές τιμές για όλα τα πλοία και θα μειώνουν τη διαφορά της τιμής τους με τα συμβατικά καύσιμα πλοίων.

Η πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και επαρκή χρηματοδότηση αποτελεί το κλειδί για τη βιωσιμότητα και την ισχυρή διεθνή παρουσία της ναυτιλίας της ΕΕ.

¹³UNCTAD, Policy Brief No. 112, November 2023