ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΚΤΗΤΟΥ ΣΤΟΛΟΥ

Ο μεγαλύτερος εμπορικός στόλος…

Η Ελλάδα παραμένει η κορυφαία ναυτιλιακή χώρα στον κόσμο (Figure 1), καθώς οι Έλληνες πλοιοκτήτες με 5.514 πλοία ελέγχουν σήμερα περίπου το 21% του παγκόσμιου στόλου, σε όρους χωρητικότητας (dwt)¹ . Η συνολική χωρητικότητα του ελληνόκτητου στόλου έχει αυξηθεί κατά 45,8% σε σύγκριση με το 2014, ενώ ακόμη και κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, δηλαδή από το 2019, η χωρητικότητα αυξήθηκε κατά 7,4%².

Οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν:

• 31,78% του παγκόσμιου στόλου πετρελαιοφόρων
• 25,01% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου
• 22,35% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG)
• 15,60% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χημικών & προϊόντων πετρελαίου
• 13,85% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς Υγροποιημένου Αερίου Πετρελαίου (LPG)
• 9,33% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων

…που δραστηριοποιείται ανά την υφήλιο.

Ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος μεταφέρει φορτία μεταξύ τρίτων χωρών σε ποσοστό άνω του 98% της μεταφορικής του ικανότητας, αποτελώντας έτσι τον μεγαλύτερο διασυνοριακό μεταφορέα παγκοσμίως. Η ελληνική ναυτιλία δραστηριοποιείται κατά κύριο λόγο στον τομέα των bulk/tramp μεταφορών (Figure 2), ο οποίος έχει χαρακτηριστικά τέλειου ανταγωνισμού: ένας πολύ μεγάλος αριθμός ιδιωτικών, κυρίως Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) δραστηριοποιούνται παγκοσμίως μέσα σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, με ευέλικτη και αποτελεσματική διοίκηση και διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, ελεύθερη πρόσβαση σε πληθώρα πληροφοριών και χαμηλά κόστη εισόδου και εξόδου από την αγορά. Οι πλοιοκτήτες/διαχειριστές πλοίων στον bulk/tramp τομέα, μεταφέροντας φορτία σε ad hoc βάση, δεν είναι σε θέση να επηρεάσουν τις τιμές της ναυλαγοράς. Τα περισσότερα πλοία στον τομέα της bulk/tramp ναυτιλίας λειτουργούν βάσει συμβάσεων χρονοναύλωσης. Ο χρονοναυλωτής αναλαμβάνει την εμπορική λειτουργία του πλοίου και καθορίζει τον τύπο και τις ποσότητες του φορτίου που θα μεταφερθούν, καθώς και τη διαδρομή και την ταχύτητα του πλοίου.

Η ελληνική ναυτιλία είναι η ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής ναυτιλίας…

Ο ελληνόκτητος στόλος αντιπροσωπεύει το 59% του στόλου που ελέγχεται από Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) (Figure 3), ο οποίος σε ποσοστό άνω του 75% δραστηριοποιείται στον bulk/tramp τομέα (Figure 4). Το ένα τρίτο του ελληνόκτητου στόλου φέρει σημαία Κράτους Μέλους της ΕΕ.

…αποτελούμενη από σύγχρονα, φιλικά προς το περιβάλλον και ασφαλή πλοία.

Οι Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουν συνεχώς σε νέα, ενεργειακά αποδοτικά πλοία και σε φιλικό προς το περιβάλλον εξοπλισμό (Figure 5). H μέση ηλικία του ελληνόκτητου στόλου (9,99 έτη) είναι χαμηλότερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο (10,28 έτη). Οι παραγγελίες ναυπήγησης πλοίων από Έλληνες πλοιοκτήτες ανέρχονται σε 173 πλοία (από 104 πλοία το προηγούμενο έτος), που αντιστοιχούν σε 17,3 εκατομμύρια dwt3 (Figure 6). Πάνω από το ένα τρίτο των πετρελαιοφόρων και σχεδόν ένα στα έξι πλοία μεταφοράς LNG, που ναυπηγούνται αυτή τη στιγμή στον κόσμο, θα παραδοθούν σε Έλληνες πλοιοκτήτες (Figure 7).

Επιπλέον, περισσότερο από το ένα τέταρτο (27,6%) της ελληνόκτητης χωρητικότητας (σε dwt) εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Παγκόσμιου προτύπου του Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης κατά τη Σχεδίαση του πλοίου (EEDI)⁴, τεχνικό μέτρο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (IMO), το οποίο διασφαλίζει βελτιωμένη ενεργειακή απόδοση για τα πλοία.

Oι Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουν σταθερά σε μεγαλύτερα πλοία που έχουν επίσης μεγαλύτερη αποδοτικότητα και περιβαλλοντικά οφέλη λόγω των οικονομιών κλίμακας. Από το 2014, η αύξηση της μεταφορικής ικανότητας (σε dwt) του ελληνόκτητου στόλου είναι πολύ μεγαλύτερη από την αύξηση του αριθμού των πλοίων (Figure 8).

Το 2014 η μέση χωρητικότητα των ελληνόκτητων πλοίων ήταν 71.308 dwt, ενώ σήμερα υπολογίζεται σε 86.247 dwt, αριθμός σχεδόν διπλάσιος από τον αντίστοιχο του παγκόσμιου στόλου (45.020 dwt)⁵.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ναυτιλία είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο εμπορευματικών μεταφορών. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι τα τελευταία 50 χρόνια (Figure 9), αν και το παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο έχει τετραπλασιαστεί σε όγκο, ωστόσο οι εκπομπές CO2 από τη ναυτιλία έχουν μόλις διπλασιαστεί.

Σε σύγκριση με άλλους κλάδους, οι εκπομπές CO2 από τη ναυτιλία παραμένουν σε σχετικά χαμηλό επίπεδο – στο 2,5% των συνολικών εκπομπών παγκοσμίως (Figure 10).

Ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο και στην ΕΕ. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουν συνεχώς σε νέα, μεγαλύτερα και πιο ενεργειακά αποδοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον πλοία.

Η κατάσταση είναι παρόμοια όχι μόνο όσον αφορά στις εκπομπές CO2 αλλά και στις συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (Greenhouse Gas - GHG). Ενδεικτικά στοιχεία δείχνουν ότι οι εκπομπές GHG από τις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές στην ΕΕ παρέμειναν, τα τελευταία 30 χρόνια, σχεδόν στο ίδιο επίπεδο ως ποσοστό των συνολικών εκπομπών από τον τομέα των μεταφορών⁶.

Καταλαμβάνοντας την 8η θέση σε όρους χωρητικότητας (dwt), η Ελλάδα είναι ένα από τα σημαντικότερα νηολόγια στον κόσμο και ένα από τα κορυφαία μεταξύ παραδοσιακών ναυτιλιακών χωρών. Με 647 πλοία (άνω των 1.000 gt), νηολογημένα στην ελληνική σημαία, χωρητικότητας 61,8 εκατομμυρίων dwt⁷ , το ελληνικό νηολόγιο κατέχει τη 2η θέση στην ΕΕ. Η Ελλάδα παραμένει στον Λευκό Κατάλογο STCW του ΙΜΟ, καθώς και στον Λευκό Κατάλογο του Paris MoU και του Tokyo MoU. Η Ελλάδα περιλαμβάνεται επίσης στον Κατάλογο των Ναυτιλιακών Διοικήσεων του Προγράμματος QUALSHIP 21 της Ακτοφυλακής των ΗΠΑ (USCG), ενώ συγκαταλέγεται μεταξύ των Κρατών Σημαίας με τις καλύτερες επιδόσεις και με θετικούς δείκτες σε όλες τις κατηγορίες του πίνακα επιδόσεων Κρατών Σημαίας (π.χ. επικύρωση συμβάσεων του ΙΜΟ, διαδικασίες ελέγχου πλοίων από το Κράτος Λιμένα κ.λπ.), που δημοσιεύεται από το Διεθνές Ναυτικό Επιμελητήριο (ICS)⁸.

¹ Υπολογισμοί ΕΕΕ με βάση στοιχεία από IHS Global Limited, Μάρτιος 2022

² United Nations Conference on Trade and Development, Review of Maritime Transport, 2011-2021

³ Υπολογισμοί ΕΕΕ με βάση στοιχεία από IHS Global Limited, Μάρτιος 2022

⁴ ΔΣ MARPOL, Παράρτημα VI, Κανονισμός 21

⁵ Υπολογισμοί ΕΕΕ με βάση στοιχεία από IHS Global Limited, Μάρτιος 2022

⁶ Eυρωπαϊκή Επιτροπή, EU Transport in Figures, Statistical Pocketbook 2021

⁷ Υπολογισμοί ΕΕΕ με βάση στοιχεία από IHS Global Limited, Μάρτιος 2022

⁸ ICS, Shipping Industry Flag State Performance Table 2021/2022, Ιανουάριος 2022